พระราชบัญญัติคุ้มครองผู้ประสบภัยจากรถ พ. ศ. 2535 มีเจตนารมณ์ที่จะให้ความคุ้มครอง แก่ผู้ที่ได้รับความเสียหายต่อชีวิตร่างกายหรืออนามัย อันมีสาเหตุโดยตรง มาจากรถ หรือจากสิ่งที่บรรทุกหรือติดตั้งในรถนั้น โดยที่อุบัติเหตุอันเกิดจากรถ ได้ทวีจำนวนมากขึ้นในแต่ละปี มีผู้ประสบภัย และผู้ประสบภัยมักไม่ได้รับใช้ค่าเสียหายหรือได้รับชดใช้ค่าเสียหายไม่คุ้มกับความเสียหายที่ได้รับจริง และหากผู้ประสบภัยจะใช้สิทธิทางแพ่งเรียกร้องค่าเสียหายก็จะต้องใช้เวลาดำเนินคดียาวนาน
ดังนั้น เพื่อให้ผู้ประสบภัยได้รับชดใช้ค่าเสียหายและได้รับค่าเสียหายเบื้องต้นที่แน่นอนและทันท่วงที จึง สมควรกำหนดให้มีความหมายว่าด้วยการคุ้มครองผู้ประสบภัยจากรถ
พระบัญญัติฉบับนี้ ได้นำเอาการประกันภัยมาใช้ในการให้ความคุ้มครองแก่ผู้ประสบภัย โดยบัญญัติให้เจ้าของรถทุกคัน ต้องเอาประกันภัยกับบริษัทประกันภัย ซึ่งเสียเบี้ยประกันภัยให้กับบริษัทประกัน
ส่วนหนึ่งของเบี้ยประกันที่จ่ายไป จะถูกนำส่งเข้าสมทบกองทุนทดแทนผู้ประสบภัยจากรถ เพื่อจ่ายให้แก่ผู้ประสบภัยจากรถ เมื่อมีกรณีตามมาตรา 23 เกิดขึ้นแก่ผู้ประสบภัย
หลังจากจ่ายไปแล้ว สำนักงานกองทุนทดแทนผู้ประสบภัยจากรถ ก็จะไล่เบี้ยเอากับผู้ที่ก่อความเสียหายแก่ผู้ประสบภัยโดยผิดกฎหมาย คือ ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 437 ประกอบด้วย มาตรา 420 พร้อมกับเงินเพิ่มตามจำนวนที่พระราชบัญญัติคุ้มครองผู้ประสบภัยจากรถฯ มาตรา 26 กำหนดไว้
จากที่กล่าวมา จะเห็นได้ว่า กองทุนทดแทนผู้ประสบภัยจากรถ ได้เงินมาจากที่บริษัทประกันวินาศภัยจ่ายสมทบ ซึ่งเดิมมีจำนวน 300 ล้านบาทเท่านั้นที่ รัฐบาลจัดสรรให้หลังจากนั้นมา ก็ไม่มีเงินอุดหนุนที่รัฐบาลจัดสรรให้จากงบประมาณรายจ่ายประจำปีแต่อย่างใด
ก่อนที่สำนักงานกองทุนทดแทนผู้ประสบภัยจากรถ จะจ่ายค่าเสียหายเบื้องต้นให้แก่ผู้ประสบภัย ต้องไต่สวนเบื้องต้นให้ได้ความ ว่า เขาถูกบุคคลอื่นก่อให้เกิดความเสียหายแก่ตัวเขา หรือไม่ เพราะถ้าจ่ายไปแล้ว จะต้องมีการไล่เบี้ยเอากับผู้ที่ก่อให้เกิดความเสียหายให้กับเขา ตามที่บัญญัติไว้ใน พ.ร.บ.คุ้มครองผู้ประสบภัยจากรถฯ มาตรา 26
พยานหลักฐานอันสำคัญ ได้แก่สำเนาประจำวัน ในคดีของพนักงานสอบสวน ซึ่งตามพ.ร.บ.คุ้มครองผู้ประสบภัยจากรถมาตรา 35 บัญญัติให้ผู้ประสบภัยที่จะยื่นคำร้องขอรับค่าเสียหายเบื้องต้นต่อสำนักงานกองทุนทดแทนผู้ประสบภัยจากรถ ต้องนำมาแสดง พร้อมกับการยื่นคำขอ
ความสับสน ทำให้มีการแก้ไขเพิ่มเติมมาตรา 35 ให้มีเพียงประจำวันทั่วไป มาแสดงเท่านั้น การไล่เบี้ยเป็นไปด้วยความยากลำบากยิ่งขึ้น
จากเจตนารมณ์ของกฏหมาย ว่าด้วยการคุ้มครองผู้ประสบภัยจากรถ เห็นด้วยว่าเฉพาะแต่ผู้ประสบภัยที่ถูกผู้ขับขี่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่ตนเท่านั้น ที่มีสิทธิ์ที่จะได้รับค่าเสียหายเบื้องต้น
เข้ากรณีใดกรณีหนึ่ง ตามที่มาตรา 23 บัญญัติไว้ และเมื่อได้จ่ายไปแล้ว ตามมาตรา 26 บัญญัติให้ต้องมีการไล่เบี้ยเอาค่าเสียหายเบื้องต้น ที่จ่ายจากเงินกองทุนทดแทนผู้ประสบภัยจากรถ คืนแก่กองทุนฯ
หลักกฎหมายดังกล่าวเรียกว่า “รับช่วงสิทธิ” (Subrogation) ซึ่งมีบัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ว่าด้วยรับช่วงสิทธิ
การจ่ายให้แก่ผู้ขับขี่ที่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่ตนเอง จะไม่สามารถรับช่วงสิทธิไปไล่เบี้ยเอากับผู้ใดได้ การที่สำนักงานกองทุนทดแทนผู้ประสบภัยจากรถ ได้จ่ายไปแล้วนั้นถือเป็นการอันมิชอบด้วยกฎหมาย
อีกประการหนึ่งก็คือ กฎหมายว่าด้วยการคุ้มครองผู้ประสบภัยจากรถ ไม่มีลักษณะเป็นสวัสดิการสังคมแต่อย่างใด เพราะถ้าเป็นสวัสดิการสังคมแล้ว ต้องไม่มีการไล่เบี้ย หรือเรียกคืน พูดอย่างง่ายๆ ก็คือ จ่ายแล้วจ่ายเลย
